Στις 19 Ιουνίου, η Διεθνής Ένωση Λιμενεργατών “Longshore and Warehouse” (ILWU), ένα μαχητικό συνδικάτο 42.000 μελών, έκλεισε 29 λιμάνια κατά μήκος της Δυτικής Ακτής των Ηνωμένων Πολιτειών και του Καναδά, καθώς οι εργαζόμενοι σταμάτησαν την εργασία τους για 8 ώρες. Η απεργία οργανώθηκε στο πλαίσιο της αλληλεγγύης του εργατικού κινήματος στο αντιρατσιστικό κίνημα «Black lives matter» μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από την αστυνομία της Μινεάπολης. Η κινητοποίηση έλαβε χώρα συμβολικά την ημέρα της επετείου (Juneteenth) της χειραφέτησης των τελευταίων σκλάβων στις ΗΠΑ το 1865.
Στο πλαίσιο της κινητοποίησης, μια μαζική διαδήλωση πραγματοποιήθηκε στο λιμάνι του Όκλαντ και στο κέντρο της πόλης, με αρκετές χιλιάδες να παρευρίσκονται. Ο Boots Riley, ένας κομμουνιστής ράπερ και σκηνοθέτης, έβγαλε μια μαχητική ομιλία στο πλήθος, τονίζοντας την κρίσιμη σημασία των απεργιών στην προώθηση του κινήματος. Όπως εξήγησε ο Boots:
«Ποια είναι η δύναμή μας;… Αυτή που σήμερα απαντάει. Η δύναμή μας προέρχεται από το γεγονός ότι εμείς δημιουργούμε τον πλούτο. Ο πλούτος είναι δύναμη. Έχουμε τη δυνατότητα να δεσμεύσουμε αυτή τη δύναμη. Έχουμε τη δυνατότητα να αναστείλουμε την εργασία μας και να παραλύσει όλο το σάπιο σύστημά τους.
Φανταστείτε εάν αυτό δεν ήταν απλώς ένα μονοήμερο κλείσιμο της Δυτικής Ακτής. Φανταστείτε αν αποφασίζαμε να κλείσουμε όλα τα λιμάνια της Δυτικής Ακτής. Θα έχαναν δισεκατομμύρια δολάρια … Πρέπει να τους δείξουμε ότι δεν τους ρωτάμε, αλλά τους το ανακοινώνουμε. Θα σταματήσουμε τη γη και θα αναγκάσουμε τους γ……. να κατέβουν».
Αυτό ακριβώς πρέπει να εξηγούν οι ηγέτες της εργατικής τάξης! Μέσα σε ένα κίνημα όπου υπάρχει απουσία ηγεσίας, ακτιβιστές όπως ο Boots Riley μπορούν να εμφανιστούν στο προσκήνιο και να διαδραματίσουν θετικό ρόλο βοηθώντας στην εξέλιξη και την πρόοδο του κινήματος. Η εργατική τάξη έχει τεράστια δύναμη και παραλύοντας την παραγωγή, οι εργαζόμενοι αποκτούν περισσότερη αυτοπεποίθηση ανακαλύπτοντας τις δυνατότητες της τάξης τους. Η δημιουργία αυτής της αίσθησης αυτοπεποίθησης είναι πολύ σημαντική για την εργατική τάξη, καθώς προάγει τον αγώνα της ενάντια στους καπιταλιστές.
Οι επιτυχημένες, μαχητικές απεργίες δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να είναι ακόμη πιο μαχητικοί και ότι μόνο ο αδιάλλακτος ταξικός αγώνας μπορεί να μας πάει μπροστά. Τέτοιες απεργίες αρχίζουν να θέτουν το θεμελιώδες ερώτημα: ποιος πρέπει να ελέγχει τους οικονομικούς μοχλούς της κοινωνίας; Σε τελική ανάλυση, οι καπιταλιστές δεν θέτουν την οικονομία σε κίνηση: οι εργάτες τη θέτουν, και πρέπει να έχουμε τον έλεγχο! Και το γεγονός ότι αυτή ήταν μια πολιτική απεργία – όχι μια οικονομική απεργία για να απαιτηθούν καλύτεροι μισθοί και συνθήκες εργασίας, αλλά μια απεργία ενάντια στον ρατσισμό του καπιταλιστικού συστήματος και τη βαρβαρότητα του κράτους – θέτει επίσης το ερώτημα: ποιος πρέπει να διοικεί την κοινωνία στο σύνολό της;
Αυτό το ζήτημα τέθηκε επίσης στο Σιάτλ, με τη δημιουργία του Κινήματος για την Κατάληψη του Κάπιτολ Χιλ (CHOP), αλλά με διαφορετικό τρόπο, και χωρίς τη συντονισμένη συμμετοχή των εργατικών οργανώσεων. Μετά από μέρες επιθέσεων με δακρυγόνα και πλαστικές σφαίρες σε διαδηλωτές, η αστυνομία του Σιάτλ υποχώρησε από το κτίριο East Precinct στο κέντρο της πόλης, το οποίο καταλήφθηκε από διαδηλωτές οι οποίοι ανακήρυξαν την «Αυτόνομη Ζώνη στο Κάπιτολ Χιλ» στις 8 Ιουνίου. Οι διαδηλωτές διατήρησαν την τάξη μέσα σε λίγα οικοδομικά τετράγωνα γύρω από το αστυνομικό τμήμα που κατέλαβαν, χωρίς την παρουσία της αστυνομίας.
Η λαϊκή απαίτηση για «κατάργηση της αστυνομίας» πραγματοποιήθηκε στην πράξη σε αυτήν τη μικρή περιοχή, ενώ οι διαδηλωτές συγκαλούν συνελεύσεις για τη λήψη αποφάσεων. Αυτό είναι ένα εμβρυϊκό πείραμα προς το παρόν και είναι βέβαιο ότι θα εξαφανιστεί τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες. Αλλά η ενδεικτική του σημασία δεν μπορεί να μη σημειωθεί. Σε τελική ανάλυση, αυτά τα ψήγματα ικανότητας των εργαζομένων να οργανώνουν τη ζωή τους χωρίς καμία παρέμβαση από το καπιταλιστικό κράτος λαμβάνουν χώρα στην καρδιά μιας μεγάλης πόλης των ΗΠΑ. Την έδρα του Amazon και του Τζεφ Μπέζος.
Πρέπει, ωστόσο, να αναγνωρίσουμε τα περιορισμένα όρια που τίθενται από τη «χωρίς ηγέτες» οργάνωση που έχουν συστήσει οι διαδηλωτές. Αυτή ήταν μια κρίσιμη αδυναμία του κινήματος «Occupy» στο πρόσφατο παρελθόν, το οποίο δεν μπόρεσε να συνδεθεί με την ευρύτερη εργατική τάξη. Η βασική δύναμη της εργατικής τάξης έγκειται στην ικανότητά της να διακόψει την παραγωγή και να πάρει στα χέρια της τους οικονομικούς μοχλούς της κοινωνίας, παρά στη δύναμή της να καταλαμβάνει χώρους. Χωρίς την επέκταση της εργατικής διοίκησης σε άλλες γειτονιές, πόλεις, πολιτείες και τελικά, σε ολόκληρη τη χώρα και σε ολόκληρο τον πλανήτη, απομονωμένες ζώνες που εξαρτώνται από τον έξω κόσμο για νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, τρόφιμα κ.λπ. δεν μπορούν να διαρκέσουν για πάντα. Αργά ή γρήγορα, είτε με βία είτε με απλή εξάντληση, η κυβέρνηση της πόλης του Σιάτλ θα διασφαλίσει ότι «η τάξη θα αποκατασταθεί».
Μετά από εβδομάδες διαδηλώσεων σε πάνω από 2.000 πόλεις και κωμοπόλεις των ΗΠΑ, το αναζωογονημένο κίνημα «Black Lives Matter» αρχίζει να υποχωρεί σε πολλά μέρη. Ενώ υπάρχει ακόμα πολλή ενέργεια μεταξύ των διαδηλωτών, εβδομάδες συνεχούς κινητοποίησης οδηγούν αναπόφευκτα στην κόπωση ορισμένων στρωμάτων του κινήματος. Χωρίς σοβαρές κατακτήσεις οι οποίες θα ταρακουνήσουν την καπιταλιστική τάξη και παράλληλα θα ενθαρρύνουν περαιτέρω το κίνημα, οι εργαζόμενοι και οι νέοι στους δρόμους καταλήγουν να αισθάνονται ότι οι τακτικές διαδήλωσης δεν μπορούν από μόνες τους να οδηγήσουν το κίνημα πουθενά. Αν και ισχυρές και εμπνευσμένες, τέτοιες διαδηλώσεις δεν δίνουν από μόνες τους απάντηση στο θεμελιώδες ζήτημα της εξουσίας.
Μόνο οι εργαζόμενοι, οργανωμένοι ως τάξη, μπορούν να δώσουν λύση σε αυτό το ζήτημα. Υπάρχει μια τεράστια ανεκμετάλλευτη δυναμική του κινήματος που διαδηλώνει τις τελευταίες εβδομάδες στους δρόμους, ώστε να συνδεθεί με το ευρύτερο εργατικό κίνημα, το οποίο θα οδηγήσει τον αγώνα σε ανώτερο επίπεδο. Αλλά οι ηγέτες των εργατικών οργανώσεων αρνούνται να πάρουν την απόφαση να κλιμακώσουν τον αγώνα.
Η επαναστατική ηγεσία είναι αναγκαία
Η έλλειψη συντονιστικής ηγεσίας από το κίνημα είναι μια σαφής αδυναμία, όπως και η έλλειψη ενός σαφούς προγράμματος ή κατεύθυνσης. Οι ηγέτες της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας (AFL-CIO) έχουν παραμείνει διακριτικά στο περιθώριο, και δεν έχουν κάνει τίποτα για να κινητοποιήσουν τα εκατομμύρια μέλη της ομοσπονδίας (12.741.859 μέλη το 2014) ώστε να προχωρήσουν σε απεργία αλληλεγγύης, όπως έκανε η ILWU. Η ηγεσία του αμερικανικού συνδικάτου των εργαζομένων στην αυτοκινητοβιομηχανία United Auto Workers (UAW), για παράδειγμα, κάλεσε τα μέλη της να τιμήσουν τον εορτασμό της επέτειο της χειραφέτησης των τελευταίων σκλάβων στις ΗΠΑ, πραγματοποιώντας στάση εργασίας για 8 λεπτά και 46 δευτερόλεπτα. Μια συμβολική κίνηση, που όμως θα μπορούσε να αντιπροσωπεύσει ένα βήμα προς την κατεύθυνση μιας ακόμα πιο μαχητικής απεργίας για την υποστήριξη του κινήματος. Αλλά ακόμη και αυτό θεωρήθηκε πολύ «ριζοσπαστικό» από την ηγεσία της UAW, η οποία έβγαλε γραπτή ανακοίνωση: «Σας παρακαλούμε μην σταματήσετε τη δουλειά εκτός αν έχετε εξουσιοδότηση». Με άλλα λόγια, εάν το αφεντικό δεν σας επιτρέπει να απεργήσετε, μείνετε στη γραμμή παραγωγής!
Η ILWU έχει δείξει τόλμη να ηγηθεί μιας μονοήμερης πολιτικής απεργίας, αποδεικνύοντας στην πράξη τη δύναμη των εργατών να σταματούν την παραγωγή. Κανένα εμπορευματοκιβώτιο από την Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα ή ολόκληρη τη λεκάνη του Ειρηνικού δεν μπορεί να εισέλθει στις Ηνωμένες Πολιτείες χωρίς πρώτα να περάσει από αυτά τα «συνδικαλιστικά» χέρια των εργαζομένων! Ωστόσο, για να συνεχίσει να παίζει ισχυρό ρόλο, πρέπει να διευρύνει τον αγώνα. Το συνδικάτο αυτό έχει πραγματοποιήσει πολλές «ημέρες δράσης» στο πρόσφατο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένης μιας απεργίας ενάντια στον πόλεμο του Ιράκ. Αλλά τώρα έχει την ευκαιρία να ηγηθεί σε μια γενικευμένη απεργία, καλώντας άλλα συνδικάτα να πράξουν το ίδιο, προκειμένου να δείξει την άνευ όρων αλληλεγγύη των εργατών στους έγχρωμους ανθρώπους και όλους τους καταπιεσμένους. Όπως εξήγησε ο Boots Riley: «Δεν μπορούμε να σταματήσουμε εδώ: αυτή είναι μόνο η αρχή!».
Πολλοί εργαζόμενοι και νέοι έχουν αγανακτήσει με τις συνεχείς αδικίες από αυτό το σύστημα και είναι υπέρ μιας επανάστασης. Πολλές δημοσκοπήσεις έχουν καταγράψει τη δραματική μετατόπιση της κοινής γνώμης μεταξύ εκατομμυρίων που έχουν δηλώσει την απόρριψη του καπιταλιστικού συστήματος τα τελευταία χρόνια. Αυτό το κοινωνικό αδιέξοδο αποκαλύπτεται έντονα από τις επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης πανδημίας, την επιστροφή στην εποχή της κατάθλιψης της ανεργίας και της δυστυχίας και τον κατάφωρο ρατσισμό αυτού του συστήματος. Σε μια από τις τελευταίες έρευνες, που διεξήχθησαν από τον Harris Poll και την εταιρία Just Capital, το 85% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι «η πανδημία έχει αποκαλύψει υποκείμενα διαρθρωτικά προβλήματα στην αμερικανική κοινωνία». Και ενώ μόλις το 25% των ερωτηθέντων θεώρησε ότι «η τρέχουσα μορφή του καπιταλισμού αποτελεί το καλύτερο σύστημα για την κοινωνία», ένα ακόμη πιο εντυπωσιακό 20% του πληθυσμού απάντησε ότι «καμία μορφή καπιταλισμού δεν μπορεί να δημιουργήσει το είδος της κοινωνίας που θέλω για την επόμενη γενιά».
Υπάρχει σαφώς μια επαναστατική διάθεση που αναπτύσσεται στην αμερικανική κοινωνία. Αλλά πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η επερχόμενη επανάσταση θα οδηγήσει σε θεμελιώδεις συστημικές αλλαγές και όχι σε πισωγύρισμα; Ένα κρίσιμο στοιχείο σε αυτό είναι η ηγεσία, που χαράζει ή διακόπτει την πορεία των επαναστάσεων. Μια ηγεσία εκπαιδευμένη στην επαναστατική θεωρία, με κατανόηση της στρατηγικής και της τακτικής, μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ των εργατών και των καπιταλιστών.
Επαναστατικές καταστάσεις προκύπτουν ανεξάρτητα από τη βούληση της ηγεσίας, και μπορούν να προκληθούν από σχεδόν οποιοδήποτε γεγονός. Αλλά η εμπειρία του περασμένου αιώνα δείχνει ότι μόνο μια ηγεσία προετοιμασμένη εκ των προτέρων μπορεί να αξιοποιήσει την επαναστατική ενέργεια της εργατικής τάξης για την πραγματική ανατροπή της άρχουσας τάξης. Μια ηγεσία που δεν είναι πρόθυμη να ξεπεράσει τα όρια του καπιταλισμού, αναπόφευκτα θα οδηγήσει τους εργαζόμενους και τη νεολαία σε ήττα.
Οι εργαζόμενοι και οι νέοι που θέλουν να δουν μια επιτυχημένη επανάσταση στη ζωή τους πρέπει να μελετήσουν την ιστορία της εργατικής τάξης και να μάθουν από τις επιτυχίες και τις ήττες του παρελθόντος. Η Διεθνής Μαρξιστική Τάση χτίζει ένα δίκτυο επαναστατών στις ΗΠΑ και σε όλο τον κόσμο, συμμετέχοντας ενεργά στις απεργίες και τους αγώνες και εκπαιδεύοντας μια ηγεσία στηριγμένη στην επαναστατική θεωρία και στρατηγική, με καθήκον το τέλος του καπιταλιστικού συστήματος μια για πάντα.
Arman E.
26/06/2020
Μετάφραση από την ιστοσελίδα In Defence of Marxism: Βαγγέλης Σταθόπουλος
