Πέντε μόλις χρόνια από την αποκαλούμενη «επανάσταση της ομπρέλας», το Χονγκ Κονγκ συνταράσσεται από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις στην ιστορία του. Αφορμή του κινήματος αποτέλεσαν οι τροποποιήσεις που προσπάθησε να επιβάλει η επικεφαλής της κυβέρνησης του Χονγκ Κονγκ, Κάρι Λαμ, στο νόμο περί έκδοσης καταζητούμενων στην Κίνα, που πρακτικά θα έδινε τη δυνατότητα στο κινέζικο καθεστώς να απαιτεί την έκδοση οποιουδήποτε θεωρεί ότι είναι πολιτικός του αντίπαλος.
Υπό την πίεση των μαζικών διαδηλώσεων, η Λαμ αποφάσισε να «αναστείλει» το νομοσχέδιο στις 15 Ιουνίου. Αυτή η υποχώρηση όμως, είχε τα αντίθετα αποτελέσματα από εκείνα που η Λαμ προσδοκούσε. Την αμέσως επόμενη μέρα, τα 2 από τα συνολικά 7,4 εκατομμύρια κατοίκους του Χονγκ Κονγκ κατέβηκαν στους δρόμους απαιτώντας την οριστική απόσυρση του νόμου, την παραίτηση της Λαμ, μια ανεξάρτητη έρευνα για τις καταχρήσεις εξουσίας από την αστυνομία, την απελευθέρωση όλων όσων είχαν συλληφθεί στις διαδηλώσεις και τον εκδημοκρατισμό. Τελικά στις αρχές Σεπτεμβρίου, η Λαμ αναγκάστηκε να αποσύρει οριστικά το νόμο και το κίνημα πέτυχε μία σημαντική πρώτη νίκη. Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά κρίσιμη. Το καθεστώς του Πεκίνου έκανε αυτήν την υποχώρηση μόνο ως ένα προσωρινό ελιγμό περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να καταστείλει το κίνημα.
Τα αίτια του κινήματος
Ο νόμος που «πυροδότησε» το κίνημα ήταν ο τελευταίος από μία σειρά μέτρων που έπλητταν ό,τι έχει απομείνει από τα κουτσουρεμένα δημοκρατικά δικαιώματα του ημι-αυτόνομου Χονγκ Κονγκ. Το κίνημα αυτό αποτελεί ακόμα έναν κρίκο στον ευρύτερο αγώνα για τα δημοκρατικά δικαιώματα που διεξάγεται στο Χονγκ Κονγκ τα τελευταία 30 χρόνια.
Ο αγώνας για δημοκρατικές ελευθερίες εκφράζει τον πόθο της εργατικής τάξης και της νεολαίας να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους και να βελτιώσουν το βιωτικό τους επίπεδο, το οποίο σταθερά χειροτερεύει στο πλαίσιο του καπιταλισμού.
Η κινεζική οικονομία επιβραδύνεται διαρκώς και το κόστος καλούνται να το πληρώσουν οι φτωχότεροι. Το καθεστώς υπολόγιζε ότι χρειαζόταν μία ανάπτυξη 8% για να διατηρηθούν σταθερά τα υφιστάμενα επίπεδα ανεργίας και διαβίωσης. Τώρα η ανάπτυξη είναι στο 6,2% και μειώνεται σταθερά εν μέσω εμπορικού πολέμου με τις ΗΠΑ και επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας. Η εργατική τάξη της Κίνας δεν θα υπομείνει επ’ αόριστον αυτή την κατάσταση, είναι μόνο θέμα χρόνου το πότε θα ακολουθήσει τον δρόμο του μαζικού αγώνα.
Τα πραγματικά αίτια του παρόντος κινήματος δεν βρίσκονται σε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Χονγκ Κονγκ, αλλά στις κοινωνικές αντιθέσεις που συσσωρεύονται σε ολόκληρη την κινέζικη κοινωνία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η Κίνα δαπανά περισσότερα χρήματα για την «εσωτερική ασφάλεια» απ’ όσα δαπανά για την εξωτερική άμυνα. Ακριβώς επειδή στο Χονγκ Κονγκ έχουν απομείνει κάποιες δημοκρατικές ελευθερίες, είναι δυνατό ευκολότερα αυτές οι αντιθέσεις να βγουν στην επιφάνεια. Στην υπόλοιπη Κίνα, λόγω του ολοκληρωτικά αυταρχικού καθεστώτος, οι αντιθέσεις συσσωρεύονται ακόμη «βουβά», όπως η πίεση σε μία κλειστή χύτρα ταχύτητας.
Οι προοπτικές του κινήματος
Οι λαϊκές μάζες που πλημμύρισαν τους δρόμους του Χονγκ Κονγκ έδειξαν εκπληκτική μαχητικότητα και ηρωισμό απέναντι στη σκληρή κρατική καταστολή και κατέκτησαν ήδη ένα από τα αιτήματά τους. Όμως αυτή η νίκη είναι πρόσκαιρη, καθώς το καθεστώς περιμένει να «ξεφουσκώσουν» οι κινητοποιήσεις για να πάρει την εκδίκηση του. Οι αυθόρμητες κινητοποιήσεις δεν είναι αρκετές, χρειάζεται οργάνωση του αγώνα, ένα ξεκάθαρο πολιτικό πρόγραμμα και η αποφασιστική είσοδος της εργατικής τάξης στον αγώνα. Μόνο έτσι θα μπορέσει να επιτευχθεί μία σταθερή νίκη.
Σε σύγκριση με την «επανάσταση της ομπρέλας», η εργατική τάξη παίζει τώρα έναν πιο αποφασιστικό ρόλο. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που το κίνημα μπόρεσε να πετύχει μια πρώτη νίκη. Είδαμε μια απόπειρα γενικής απεργίας στις 5 Αυγούστου, η οποία οδήγησε στην παράλυση των μεταφορών στην πόλη και στην ακύρωση 224 πτήσεων. Ανάλογη γενική απεργία έχει να πραγματοποιηθεί στο Χονγκ Κονγκ από το 1925. Παρά την έλλειψη σοβαρής προετοιμασίας και αποφασιστικής ηγεσίας, χιλιάδες εργαζόμενοι δεν πήγαν στις δουλειές τους εκείνη τη μέρα προσποιούμενοι τους αρρώστους.
Παρά τη μαχητικότητα και τη μαζικότητα του κινήματος, το καθεστώς δεν πρόκειται να υποχωρήσει εύκολα. Περαιτέρω υποχώρηση στα αιτήματα των διαδηλωτών θα ισοδυναμούσε με το σύνθημα για το ξέσπασμα μαζικών διαδηλώσεων σε ολόκληρη την Κίνα. Η ολιγαρχία του Πεκίνου είναι αποφασισμένη να προχωρήσει σε σκληρά μέτρα καταστολής προκειμένου να σταματήσει το κίνημα.
Για να νικήσει ο αγώνας λοιπόν, οι αυθόρμητες κινητοποιήσεις δεν είναι αρκετές. Οι μάζες δεν μπορούν να είναι διαρκώς στον δρόμο, κάποια στιγμή θα επικρατήσει η κούραση και η απογοήτευση. Ο αγώνας πρέπει να φτάσει μέχρι τέλους. Αυτό σημαίνει ότι οι εργάτες και οι νέοι του Χονγκ Κονγκ πρέπει να καλέσουν τα ταξικά τους αδέρφια στην υπόλοιπη Κίνα να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους και μαζί να διεξάγουν έναν επαναστατικό αγώνα για την ανατροπή της κινέζικης ολιγαρχίας και την εγκαθίδρυση μίας γνήσιας εργατικής δημοκρατίας.
Παράλληλα, το κίνημα πρέπει να οργανωθεί δημοκρατικά. Η ηγεσία του κινήματος πρέπει να εκλεγεί από τη βάση, από εργοστασιακές επιτροπές, από επιτροπές γειτονιάς από συνελεύσεις μαθητών και φοιτητών, οι οποίες θα εκλέξουν τους αντιπροσώπους τους σε μία συντονιστική επιτροπή που θα διευθύνει την πάλη.
Το κίνημα βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Είτε θα εξαπλωθεί στην ηπειρωτική Κίνα, είτε θα τσακιστεί από την ολιγαρχία του Πεκίνου. Δεν υπάρχουν ενδιάμεσες εκδοχές. Η άποψη των μικροαστών φιλελεύθερων ότι το Χονγκ Κονγκ μπορεί να γίνει «μια δημοκρατική νησίδα μέσα στην αυταρχική θάλασσα της Κίνας» είναι αυταπάτη. Μόνο ο θρίαμβος της σοσιαλιστικής επανάστασης και η εγκαθίδρυση μιας δημοκρατικά σχεδιασμένης οικονομίας μπορεί να εξασφαλίσει στο λαό του Χονγκ Κονγκ και της Κίνας τα δημοκρατικά δικαιώματα για τα οποία αγωνίζεται.
Ηλίας Κυρούσης
Πηγή ενημέρωσης: www.marxist.com
