Η Μητέρα των Κοινοβουλίων τώρα στεγάζει τη μητέρα όλων των κρίσεων. Το Brexit έχει βάλει σε δοκιμασία τους θεσμούς και το άγραφο σύνταγμα της Μεγάλης Βρετανίας, φτάνοντάς τους μέχρι τα όριά τους. Βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα ύδατα – και, στην περίπτωση της Τερέζα Μέι, σε μια βάρκα που βυθίζεται ταχύτατα χωρίς σωσίβιο.
Η «Μέιμποτ» (σ.τ.μ: πρόκειται για σατιρικό προσωνύμιο της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι που χρησιμοποιείται ευρέως στη Μεγάλη Βρετανία και προκύπτει από τη σύνθεση του επωνύμου της με τη λέξη ρομπότ) – ανόητη και πεισματάρα σαν μουλάρι – είναι αποφασισμένη να «σπρώξει» τη μισητή συμφωνία της για το Brexit. Κι αυτό, παρότι έχει υποστεί την πρώτη και την τέταρτη μεγαλύτερη ήττα στην κοινοβουλευτική ιστορία.
Όμως, υπέστη μεγάλο σοκ, όχι από τον Μισέλ Μπαρνιέ (σ.τ.μ: αξιωματούχο της ΕΕ, επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για το Brexit), αλλά από τον Πρόεδρο της Βουλής των Κοινοτήτων (σ.τ.μ: Βουλή των Κοινοτήτων είναι η επίσημη ονομασία του βρετανικού κοινοβουλίου), τον κύριο Μπέρκοου, ο οποίος χρησιμοποίησε ένα προηγούμενο, που χρονολογείται από το 1604, για να εμποδίσει τα σχέδιά της. Ως αποτέλεσμα, η ηγέτιδα των Συντηρητικών είναι απίθανο να καταφέρει να υποτάξει την αντιπολίτευσή της, υποβάλλοντας επανειλημμένως τη συμφωνία της σε μια «ψηφοφορία που έχει ουσία». Ο Μπέρκοου έγινε ένα ακόμα αγκάθι για την κυβέρνηση της Μέι εν μέσω του συνταγματικού δράματος της Βρετανίας.
Κυβέρνηση μόνο κατ’ όνομα
Αντιμέτωπη με ένα εχθρικό κοινοβούλιο, η Μέι απευθύνεται δημαγωγικά στο «λαό» να τη βοηθήσει να επιλύσει την κρίση. «Μπουχτίσατε με τις αντιπαραθέσεις, μπουχτίσατε με τα πολιτικά παιχνίδια», είπε κατηγορώντας τους βουλευτές, «είμαι με το μέρος σας».
Όμως, ο λόγος της πρωθυπουργού «εκπυρσοκρότησε» πρόωρα, απομακρύνοντας τους πάντες – εξίσου τόσο τους υποστηρικτές του Brexit όσο και τους υπέρμαχους της παραμονής στην ΕΕ. Φαίνεται εξαιρετικά απίθανο να καταφέρει ποτέ να περάσει τη συμφωνία της. Έχει χάσει τελείως τον έλεγχο.
Αγανακτισμένοι βουλευτές έχουν ρίξει αλάτι στις πληγές της ηγέτιδας των Συντηρητικών, ψηφίζοντας να «πάρουν πίσω τον έλεγχο», δίνοντας εαυτούς λόγο στο πώς θα λυθεί η κοινοβουλευτική παράλυση. Αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτό είναι καν πιθανό. Η μόνη καθαρή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο είναι εναντίον ενός Brexit χωρίς συμφωνία. Επιπλέον, αυτή είναι η προεπιλογή, αν έρθει η τελική προθεσμία (όποτε κι αν είναι αυτή) χωρίς να προκύψει μια πλειοψηφία για οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική λύση.
Οι Συντηρητικοί υποστηρικτές του Brexit εξάπτονται στη σκέψη ότι θα μπορούσε να περάσει μια συμφωνία ενός «Brexit μόνο κατ’ όνομα». Ταυτόχρονα, με την πρωθυπουργό και το κόμμα της να στερούνται ουσιαστικά κάθε εξουσίας, η Βρετανία έχει μείνει με μια κυβέρνηση μόνο κατ’ όνομα.
Η ΕΕ επίσης αγανακτεί όλο και περισσότερο, φοβούμενη για το χειρότερο. «Αυτό είναι ένα ακατανόητο τσίρκο», είπε ένας βασικός διπλωμάτης της ΕΕ που ασχολείται με το Brexit. Μια άλλη βασική φιγούρα των Βρυξελλών, που εμπλέκεται στις συνομιλίες, παρομοίασε την κατάσταση με «το να ασχολείσαι με ένα αποτυχημένο κράτος». Τι μπορεί να κάνει η ΕΕ, αντιμέτωπη με μια ανήμπορη πρωθυπουργό με ένα ετοιμόρροπο πλάνο της τελευταίας στιγμής;
Τα μαχαίρια «ακονίζονται»
Πολλοί που βρίσκονται στο πλευρό της Μέι την καλούν έντονα και δημόσια να παραιτηθεί. Οι Συντηρητικοί βρίσκονται στα μαχαίρια, «παίζοντας το βιολί τους» όσο «η Ρώμη καίγεται». Το μόνο πράγμα που τους ενώνει είναι η αίσθηση ότι η παρούσα ηγέτιδα του Συντηρητικού Κόμματος πρέπει να φύγει.
«Φοβάμαι πως όλα τελείωσαν για την πρωθυπουργό», δημοσίευσε στο Twitter ο Τζορτζ Φρίμαν, βουλευτής των Συντηρητικών. «Έκανε ό,τι καλύτερο μπορούσε. Αλλά, κατά μήκος της χώρας, μπορείς να δεις την οργή. Όλοι αισθάνονται προδομένοι. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε αδιέξοδο. Η εμπιστοσύνη στη δημοκρατία καταρρέει. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί».
Ο Ντόμινικ Γκριβ, ένας άλλος βουλευτής των Συντηρητικών και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, είπε στη συζήτηση της Βουλής ότι «δεν έχω νιώσει περισσότερο ντροπιασμένος που είμαι μέλος του Συντηρητικού Κόμματος». Τότε, προέβλεψε ότι, αν δε συνέλθει η κυβέρνηση, «θα πέσουμε σε λήθη – και το χειρότερο είναι ότι θα το αξίζουμε».
Ο Νάιτζελ Έβανς, ένας πρώην Αντιπρόεδρος της Βουλής, είπε ότι σε ό,τι αφορά την ηγεσία της Μέι «η εμπιστοσύνη φθίνει, εξασθενεί». Οι ίδιοι της οι βουλευτές την έχουν κατηγορήσει για προδοσία. Το κύρος της έχει κουρελιαστεί.
Όμως, δεν υπάρχει χρόνος για μια μάχη για την ηγεσία, πριν από τη νέα προθεσμία της 12ης Απρίλη για το Brexit. Κι ακόμα, ποιος θα αντικαθιστούσε τη Μέι; Οι πιθανοί υποψήφιοι είναι μια πραγματική γαλαρία απατεώνων.
Η άρχουσα τάξη σε πανικό
Αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο κι άλλων ηττών στη Βουλή των Κοινοτήτων, η κυβέρνηση της Μέι θα μπορούσε να βρεθεί μπροστά σε μια ψηφοφορία μομφής. Η κρίση θα μπορούσε να καταλήξει σε πτώση της κυβέρνησης και γενικές εκλογές.
Ακόμα κι ο σκανδαλοθηρικός τύπος πανικοβάλλεται μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, με ένα κύριο άρθρο στην εφημερίδα “The Sun” να τιτλοφορείται ως εξής: «Οι Συντηρητικοί, τόσο εκείνοι που είναι υπέρ του Brexit όσο κι εκείνοι που είναι κατά, είναι κοντά στο να παραδώσουν την εξουσία στον μαρξιστή Τζέρεμι Κόρμπιν». Το άρθρο δηλώνει:
«Δεν πιστεύουμε ότι οι Συντηρητικοί θα κερδίσουν σε ενδεχόμενο εκλογών, αν οι πανικοβλημένοι βουλευτές, που υποστηρίζουν την παραμονή στην ΕΕ, έχουν εμποδίσει το Brexit, ιδιαίτερα με την κυρία Μέι στη θέση της πρωθυπουργού. Ο Κόρμπιν είναι ένας από τους πιο διασυρμένους πολιτικούς της Βρετανίας, από τους πάμπολλους τέτοιους που υπάρχουν. Αλλά το κόμμα του… θα μπορούσε να νικήσει “στον αυτόματο”, αν οι ψηφοφόροι των Συντηρητικών δεν εμφανιστούν… Οι βουλευτές των Συντηρητικών πρέπει να ξυπνήσουν. Δεν πρόκειται για ένα “παιχνιδάκι”. Μια εκλογική διαδικασία πότε δε φαινόταν τόσο κοντά. Η παράδοση της εξουσίας στον Κόρμπιν θα καθορίσει τις καριέρες σας».
Είναι τρομοκρατημένοι από τη διαφαινόμενη προοπτική μιας κυβέρνησης των Εργατικών υπό την ηγεσία του Κόρμπιν. Η ανάλυσή τους για μια ήττα των Συντηρητικών είναι σωστή. Οι Συντηρητικοί είναι βαθιά διασπασμένοι και σε μια κατάσταση αποδιοργάνωσης.
Για μια σοσιαλιστική κυβέρνηση των Εργατικών!
Από απόγνωση, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ρίξει το βάρος τους (και σημαντικά ποσά χρημάτων) στο κάλεσμα για μια αποκαλούμενη «λαϊκή ψήφο» γύρω από το Brexit, κάνοντας ό,τι περνάει από το χέρι τους για να κινητοποιήσουν ένα μεγάλο πλήθος στην πρόσφατη πορεία υπέρ της ΕΕ στο Λονδίνο.
Όμως, ένα δεύτερο δημοψήφισμα δε θα κάνει τίποτα που θα θέτει επί τάπητος τα φλέγοντα ζητήματα, που αντιμετωπίζουν οι εργατικές κοινότητες κατά μήκος της χώρας. Αντίθετα, απειλεί να διχάσει ακόμη περισσότερο τους εργάτες.
Αντί για μια «λαϊκή ψήφο» γύρω από το ζήτημα του Brexit, χρειαζόμαστε μια «λαϊκή ψήφο» γύρω απ’ αυτή την κυβέρνηση. Η ηγεσία των Εργατικών πρέπει να επιβάλει μια ψηφοφορία μομφής ενάντια στην κυβέρνηση των Συντηρητικών, η οποία κρέμεται από μια κλωστή. Πρέπει να οργανωθεί μια μαζική εκστρατεία – με συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις σ’ όλη τη χώρα – για να επιβάλει γενικές εκλογές.
Η Βρετανία βρίσκεται στη μέση μια βαθιάς οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και συνταγματικής κρίσης. Η άρχουσα τάξη έχει χάσει τον έλεγχο. Δεν έχει υπάρξει καλύτερη στιγμή να ξεφορτωθούμε τους Συντηρητικούς και να φέρουμε στην εξουσία μια κυβέρνηση των Εργατικών, δεσμευμένη να εφαρμόσει μια τολμηρή σοσιαλιστική πολιτική.
Ρομπ Σιούελ
Μετάφραση: Νίκος Σέντης
