Το μαζικό κίνημα με επίκεντρο τις πλατείες συμπλήρωσε αισίως ένα μήνα. Τα αστικά ΜΜΕ συνεχίζουν να αποκαλούν αυτό το κίνημα ειρωνικά με την αρχική του ονομασία, «αγανακτισμένοι». Στην πραγματικότητα όμως, δεν έχουμε πλέον να κάνουμε με κάποιους αγανακτισμένους, αλλά με την συντριπτική πλειοψηφία των λαϊκών μαζών της χώρας: τους εργαζόμενους, τους άνεργους, τους νέους, τους χαμηλοσυνταξιούχους, τις νοικοκυρές, τους υπό καταστροφή ή κατεστραμμένους ήδη από την κρίση μικροεπαγγελματίες.
Όλη αυτή η πλειοψηφική λαϊκή μάζα που σε κανονικές συνθήκες μένει στο περιθώριο της πολιτικής ζωής, έχει εισβάλει θεαματικά στο προσκήνιο και διεκδικεί το λόγο στην διαμόρφωση των εξελίξεων.
Το ξέσπασμα του μαζικού κινήματος δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός. Σηματοδοτεί το επίσημο πέρασμα σε μια νέα εποχή, που χαρακτηρίζεται από την ανάδειξη του ιστορικού αδιεξόδου στο οποίο έχει περιέλθει ο καπιταλισμός διεθνώς και από την αυξανόμενη αδυναμία του να εξασφαλίσει τα στοιχειώδη για την επιβίωση σε μεγάλα τμήματα των εργαζόμενων μαζών.
Η δυναμική είσοδος των λαϊκών μαζών στο προσκήνιο δεν ήταν κάτι αναπάντεχο και ξαφνικό. Προετοιμάστηκε και προαναγγέλθηκε από τα κινήματα που εξελίχθηκαν στην ελληνική κοινωνία την προηγούμενη δεκαετία.
Ο παλιότερος προάγγελός του κινήματος, υπήρξε το νικηφόρο απεργιακό κίνημα ενάντια στο «ασφαλιστικό» της κυβέρνησης Σημίτη το 2001, που την οδήγησε σε πολιτικό αδιέξοδο και έκανε βέβαιη την πτώση της. Στοιχεία του αναδείχθηκαν και στις μεγάλες αντιπολεμικές διαδηλώσεις ενάντια στην εισβολή στο Ιράκ το 2003. Φάνηκε ότι βρίσκεται «επί θύραις» λίγο αργότερα, στα μαζικά κινήματα που ριζοσπαστικοποίησαν τη νεολαία, δηλαδή στα 2 μεγάλα φοιτητικά κινήματα της διετίας 2006-2007 και στην εξέγερση των μαθητών ενάντια στην αστυνομική βία τον Δεκέμβρη του 2008. Τέλος, ένας αριθμός – ρεκόρ 24ωρων γενικών απεργιών από το 2008 μέχρι και σήμερα, έδειξε σαφώς ότι οι εργαζόμενες μάζες βρίσκονταν κοντά σε ένα εκρηκτικό σημείο.
Ο κορμός αυτού του κινήματος είναι άνθρωποι που βρίσκονταν την προηγούμενη περίοδο εκτός συνδικάτων και κομμάτων.
Όταν οι μάζες μπαίνουν στον αγώνα, πάντα μαζί με την οργή και με τη μαχητικότητά τους, φέρνουν και τις πνευματικές και πολιτικές «αποσκευές» που έχουν από την προηγούμενη περίοδο. Δεν έχουν έτοιμο στο μυαλό τους το πρόγραμμα της κοινωνικής επανάστασης.
Η πολιτική τους συνείδηση είναι φυσικό να συντίθεται από ένα σωρό ιδεολογικές προκαταλήψεις, όπως ο πατριωτισμός, του οποίου τα αγαθά κίνητρα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μας κάνουν να τον ταυτίζουμε με τον υποκριτικό και αγοραίο πατριωτισμό της ελληνικής άρχουσας τάξης. Οι άνθρωποι που ανεμίζουν οργισμένοι την ελληνική σημαία μπροστά στη Βουλή δεν έχουν τίποτα κοινό με τους έλληνες τραπεζίτες και βιομήχανους, καθώς και με τους επαγγελματίες πατριώτες της αστικής πολιτικής σκηνής.
Το κίνημα στις πλατείες αποτελεί μόνο την αρχή της εισόδου των μαζών στο προσκήνιο. Η είσοδος αυτή, επειδή δεν υπάρχει ένα επαναστατικό κόμμα βαθειά ριζωμένο μέσα στις εργαζόμενες μάζες, που να ακολουθείται από τη μεγάλη πλειοψηφία τους και να έχει την εμπιστοσύνη τους να εκπροσωπήσει πολιτικά τη διάθεσή τους για θεμελιώδεις αλλαγές στην κοινωνία και επίσης, εξαιτίας του πολιτικού αδιεξόδου στο οποίο έχει περιέλθει η άρχουσα τάξη, δεν θα εξελιχθεί σε μια «ευθεία γραμμή».
Θα έχει αναπόφευκτα ανόδους και καθόδους, υποχωρήσεις και αντεπιθέσεις, νίκες και ήττες, ακόμα και διαλειμματα αντίδρασης, μέχρι να υπάρξει μια σχετικά σταθερή κατάληξη στην αντιπαράθεση ανάμεσα στον εργαζόμενο λαό και τους ολιγάριθμους δυνάστες του.
Μέσα στο μαζικό κίνημα αποδεικνύεται ότι υπάρχουν 2 εγγενείς τάσεις.
Η πρώτη είναι η τάση να μπει η εργατική τάξη και το κίνημά της επικεφαλής του αγώνα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι μικροαστοί και οι άνεργοι δεν διαθέτουν παραδοσιακές μαζικές συνδικαλιστικές και πολιτικές οργανώσεις και δεν είναι συγκεντρωμένοι σε χώρους δουλειάς όπως οι εργαζόμενοι, αλλά είναι διασκορπισμένοι και κατακερματισμένοι.
Η τάση αυτή έχουμε ήδη δει να κάνει θεαματικά την εμφάνισή της με τις εκκλήσεις της Λαϊκής Συνέλευσης του Συντάγματος για γενική απεργία διαρκείας και με το ίδιο το γεγονός της συνένωσης των απεργιακών διαδηλώσεων με τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας της Πλατείας Συντάγματος.
Η συμμετοχή και ο ηγετικός ρόλος του εργατικού κινήματος στο κίνημα είναι απαραίτητος, γιατί δίνει ξεκάθαρες ταξικές διεκδικήσεις και αποτελεσματικές μεθόδους στον αγώνα, που κατευθύνονται ενάντια στον οικονομικό πυρήνα της εξουσίας του κεφαλαίου, όπως είναι οι απεργίες και οι καταλήψεις εργατικών χώρων.
Η δεύτερη εγγενής τάση του κινήματος είναι να θέτει αντικειμενικά το ζήτημα της εξουσίας. Αυτό το βλέπουμε ήδη με την υποστήριξη από τη Λαϊκή Συνέλευση του Συντάγματος σε μια απεργίας διαρκείας με αίτημα την πτώση της κυβέρνησης, με την ανάδειξη Λαϊκών συνελεύσεων στις γειτονιές που λειτουργούν παράλληλα με τα δημοτικά συμβούλια, τα οποία δεν εκφράζουν τίποτα ουσιαστικό στη συνείδηση του αγωνιζόμενου λαού και τέλος, με την ανάδειξη της Λαϊκής Συνέλευσης του Συντάγματος αντικειμενικά σε ανταγωνιστικό αντίβαρο στους κρατικούς θεσμούς της αστικής δημοκρατίας.
Στους κόλπους των πιο πρωτοπόρων στοιχείων του κινήματος, αλλά και στην Αριστερά, έχει ήδη αναπτυχθεί μια συζήτηση για το αν και κατά πόσο η κατάσταση στην Ελλάδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί επαναστατική.
Το σίγουρο είναι ότι ο πιο βασικός όρος για την έναρξη μιας επανάστασης, δηλαδή η είσοδος των μαζών στο προσκήνιο υπάρχει, όπως έχουν δείξει επανειλημμένα οι μαζικές συγκεντρώσεις δεκάδων και εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων.
Πίσω από την επίμονη άρνηση των επαναστατικών χαρακτηριστικών που μέρα με τη μέρα τείνει να λαμβάνει η κατάσταση στη χώρα, όταν δεν κρύβεται η σεχταριστική φαντασίωση μιας «πολιτικά καθαρής» και «αυθεντικής» επανάστασης, κρύβεται η ατολμία και ο φόβος των ηγεσιών της Αριστεράς, μήπως οι μάζες με τη δράση τους χαλάσουν τα ειρηνικά κοινοβουλευτικά τους σχέδια.
Πάνω στο ζήτημα του επαναστατικού χαρακτήρα η μη της κατάστασης, αξίζει να παραθέσουμε σχετικά αποσπάσματα από τις εξαιρετικές αναλύσεις του Λέον Τρότσκι για την κατάσταση στη Γαλλία («Που βαδίζει η Γαλλία» – 1934) σε μια περίοδο μεγάλης κρίσης και κοινωνικής έντασης όπως η δική μας, δηλαδή στα μέσα της δεκαετίας του 1930. Σε αυτά τα αποσπάσματα ο Τρότσκι έκανε κριτική στην αντεπαναστατική ατολμία των σταλινικών ηγετών του ΚΚ Γαλλίας αναφέροντας τα ακόλουθα:
«..Η σκέψη του συντηρητικού μικροαστού είναι μεταφυσική: η αντιλήψεις του είναι ακίνητες και αμετάβλητες. Ανάμεσα στα φαινόμενα υπάρχουν χωρίσματα αδιαπέραστα. Υπάρχει για αυτούς η απόλυτη αντίθεση ανάμεσα σε μία επαναστατική κατάσταση και σε μία μη επαναστατική. Αυτό είναι ένα κλασικό παράδειγμα μεταφυσικής σκέψης… Μια επαναστατική κατάσταση δεν πέφτει από τον ουρανό. Διαμορφώνεται με την ενεργή συμμετοχή της επαναστατικής τάξης και του κόμματος της..
Η κατάσταση είναι επαναστατική όσο μπορεί να είναι επαναστατική με την μη επαναστατική πολιτική των εργατικών κομμάτων. Το σωστότερο είναι να πούμε ότι η κατάσταση είναι προεπαναστατική. Για να ωριμάσει αυτή η κατάσταση σε επαναστατική, χρειάζεται μια άμεση τολμηρή και ακούραστη κινητοποίηση των μαζών με σύνθημα την κατάληψη της εξουσίας στο δρόμο του σοσιαλισμού. Μόνο έτσι η προεπαναστατική κατάσταση θα μετατραπεί σε επαναστατική..».
Με δεδομένη την έως τώρα παθητική στάση που τηρούν οι ηγεσίες της Αριστεράς έναντι του μαζικού κινήματος, κάθε αγωνιστής του εργατικού κινήματος και της νεολαίας, έχει χρέος να παλέψει για τη μετατροπή της προεπαναστατικής κατάστασης σε επαναστατική, με την έννοια που έδινε σε αυτή την πάλη στο απόσπασμα που μόλις παραθέσαμε, ο σημαντικός ηγέτης της Οκτωβριανής επανάστασης και μάρτυρας της υπόθεσης του παγκόσμιου σοσιαλισμού.
