Η ΘΕΣΗ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥ.ΡΙΖ.Α
Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε ότι ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α ενισχύεται αποφασιστικά σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Η πηγή που τροφοδοτεί αυτή την άνοδο είναι η δυσαρέσκεια που αναπτύσσεται ιδιαίτερα στις τάξεις της νεολαίας για τον καπιταλισμό και τους πολιτικούς εκφραστές του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ γίνεται σήμερα ο προνομιακός εκφραστής της λαϊκής δυσαρέσκειας γιατί στην παρούσα φάση με τον Αλέξη Τσίπρα στην ηγεσία του ΣΥΝ, έχει στα μάτια των εργαζόμενων και της νεολαίας την μικρότερη φθορά, συγκρινόμενος με τα άλλα δύο παραδοσιακά εργατικά κόμματα. Η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ έχει πολύ χαμηλή αξιοπιστία εξαιτίας του δεξιού πολιτικού της προγράμματος και κυρίως λόγω του πολύχρονου δεξιού κυβερνητικού της παρελθόντος. Η ηγεσία του ΚΚΕ σαν αποτέλεσμα της διαχωριστικής πολιτικής της στο εργατικό κίνημα και της συστηματικής ταύτισής της με το παρελθόν του σταλινισμού, έχει συμβάλει ώστε το ΚΚΕ συγκριτικά με τον ΣΥΡΙΖΑ να εμφανίζεται στα μάτια των πλατειών στρωμάτων της κοινωνίας σαν ένα «δογματικό» και «παρωχημένο» κόμμα. Έτσι για χιλιάδες εργαζόμενους και νεολαίους ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα αποτελεί – με έναν πολύ αφηρημένο και αόριστο τρόπο – μια «νέα ελπίδα».
Ωστόσο ο ΣΥΡΙΖΑ με τη συμπλήρωση τεσσάρων χρόνων από την εμφάνισή του, από οργανωτική άποψη είναι ακόμα ουσιαστικά αδιαμόρφωτος και με ποικίλες στρεβλώσεις, ενώ από πολιτική άποψη οι κεντρικοί στόχοι του όπως συνεχίζουν να εμφανίζονται στις διακηρύξεις του, εξαντλούνται μέσα στα όρια της πάλης ενάντια στο σύμπτωμα της σημερινού καπιταλιστικού αδιεξόδου, δηλαδή την ασκούμενη νεοφιλελεύθερη πολιτική. Αυτές τις σοβαρές πολιτικές αδυναμίες δυστυχώς, όχι μόνο δεν τις αντιμετώπισε η Πανελλαδική Σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ που συνήλθε στα μέσα Μαρτίου, αλλά ουσιαστικά τους έδωσε έναν ακόμα πιο παγιωμένο χαρακτήρα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΩΣ ΜΕΤΩΠΟ
Για τις πλατειές μάζες των εργαζομένων «ΣΥΡΙΖΑ σημαίνει ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ». Η απλούστευση αυτή που κυριαρχεί στη συνείδηση των πλατειών μαζών δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Όλες οι υπόλοιπες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, λιγότερο ή περισσότερο η κάθε μια, δεν ξεφεύγουν από τα όρια πολιτικών συλλογικοτήτων με περιορισμένη απήχηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντικειμενικά αποτελεί το πολιτικό – εκλογικό μέτωπο του ΣΥΝ, γεγονός που αντανακλάται άλλωστε και στη σύνθεση της κοινοβουλευτικής του ομάδας.
Ορισμένες συνιστώσες ονομάζουν τη συμμαχία του ΣΥΡΙΖΑ «Ενιαίο μέτωπο». Ωστόσο αυτός ο χαρακτηρισμός μπορεί να ισχύσει μόνο ως καρικατούρα, για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι το Ενιαίο Μέτωπο στην κλασσική του μορφή όπως προσδιορίστηκε από τις σχετικές αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς είναι ένα μέτωπο αγώνα για συγκεκριμένες ταξικές διεκδικήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ένα μέτωπο ταξικού αγώνα, αλλά μια εκλογική σύμπραξη με μόνιμα χαρακτηριστικά. Επιπρόσθετα και πάνω από όλα, το Ενιαίο Μέτωπο για να έχει ουσιαστική σημασία για τον αγώνα των εργαζόμενων πρέπει να αποτελεί συμμαχία μαζικών εργατικών οργανώσεων κι όχι μια συμμαχία ενός μαζικού κόμματος με μικρές οργανώσεις και ομάδες όπως συμβαίνει με τον ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι κατά καμία έννοια δεν μπορεί να σταθεί ο όρος Ενιαίο Μέτωπο για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το ίδιο ισχύει και για την ταύτιση του ΣΥΡΙΖΑ με την ενότητα της Αριστεράς που εμφανίζεται κύρια στη συνθηματολογία των συνιστωσών του. Όμως αντικειμενικά, δεν μπορεί να γίνεται κανένας λόγος για την ενότητα της Αριστεράς χωρίς τη συμμετοχή του ΚΚΕ σε αυτή την ενότητα. Η τάση να αποκλειστεί το ΚΚΕ από την ενότητας της Αριστεράς με πρόσχημα τη σημερινή σεχταριστική τακτική της ηγεσίας του και πολύ περισσότερο, να χαρακτηριστεί «ανταγωνιστική δύναμη» απέναντι σε αυτή την ενότητα, εμφανίζεται συχνά στα κείμενα και τα έντυπα συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ.
Αυτή την τάση εξέφρασε δυστυχώς και η απόφαση της πρόσφατης Πανελλαδικής Σύσκεψης του ΣΥΡΙΖΑ, στην οποία ενώ περισσεύουν οι επικλήσεις της ενότητας της Aριστεράς, όχι μόνο δεν τίθεται έστω σαν στόχος προς διεκδίκηση η ενότητα με το ΚΚΕ, αλλά επιδεικτικά από ολόκληρο το κείμενο απουσιάζει ακόμα και η λέξη «ΚΚΕ». Στην πραγματικότητα αυτός ο άλλοτε ευθύς κι άλλοτε πιο «ντροπαλός» αποκλεισμός του ΚΚΕ από την ενότητα της Αριστεράς δεν είναι μια καθόλου «αριστερή» και «ενωτική» μέθοδος. Εμφανιζόμενη ούτε λίγο ούτε πολύ σαν «αντίποινα» στην σεχταριστική λογική της ηγεσίας του ΚΚΕ, αυτή η στάση το μόνο που επιτυγχάνει πρακτικά είναι να τροφοδοτεί με δικαίωση τα αγαπημένα σενάρια της δεξιάς πτέρυγας του ΣΥΝ για κεντροαριστερές κυβερνήσεις διαχείρισης του καπιταλισμού. Από τη στιγμή που η ενότητα με το ΚΚΕ είναι πολιτικά ζωτική υπόθεση για την εργατική τάξη, το να αρνείται η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να την υπερασπίζει αδιάκοπα, με άλλοθι την σημερινή διαχωριστική πολιτική αντίληψη που κυριαρχεί στις κορυφές του ιστορικότερου κόμματος της ελληνικής εργατικής τάξης, ισοδυναμεί σε τελική ανάλυση με μια μοιρολατρική προσχώρηση στην επιζήμια αυτή αντίληψη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΑΠΟ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ
Οι δεκάδες πρόσφατες συνελεύσεις με τη συμμετοχή πολλών εκατοντάδων αγωνιστών σε όλη την Ελλάδα ενόψει της Πανελλαδικής σύσκεψης του ΣΥΡΙΖΑ, δημιούργησαν τη βάσιμη προσδοκία ότι ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αποκτήσει οργανωμένη υπόσταση και μόνιμη συστηματική λειτουργία. Σε αυτές τις συνελεύσεις έγινε εμφανής μια τάση συσπείρωσης νέων και παλιότερων ανένταχτων μέχρι χθες αγωνιστών. Ωστόσο πίσω από τα μεγάλα λόγια των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ για την ανάγκη της ενεργής ανάμιξης των αγωνιστών που θέλουν να συμμετέχουν στις γραμμές του, συνεχίζει να κρύβεται η πραγματικότητα της ανυπαρξίας συγκεκριμένων δημοκρατικών δομών και κανόνων λειτουργίας.
Οι συνελεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ προς το παρόν δεν έχουν κανένα συγκεκριμένο περιεχόμενο, καμία δυνατότητα να αποφασίσουν για κάποιο σημαντικό ζήτημα που αφορά τις κεντρικές πολιτικές επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ, πέρα από το σχεδιασμό τοπικής ή κατά χώρο δράσης. Δεν εκλέγουν όργανα, δεν έχουν τακτικά προσδιορισμένη πολιτική λειτουργία, δεν έχουν λόγο για τα πεπραγμένα της κοινοβουλευτικής ομάδας και των εκπροσώπων του ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή με άλλα λόγια, οι τοπικές συνελεύσεις όπου αυτές αρχίζουν να εμφανίζονται, απλώς «διαβουλεύονται», την ίδια ώρα που για όλα τα βασικά πολιτικά ζητήματα αποφασίζει στην κορυφή μια ανεξέλεγκτη Γραμματεία, διορισμένων στελεχών από τις συνιστώσες.
Κι εδώ η απόφαση της πρόσφατης Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης του ΣΥΡΙΖΑ έρχεται να επικυρώσει και να μονιμοποιήσει αυτή την κατάσταση. Στο σκέλος της που αναφέρεται στην οργανωτική λειτουργία των τοπικών και κλαδικών συνελεύσεων, η απόφαση πουθενά δεν περιέχει τον όρο «εκλογή» (βλέπε τη δημοσίευσή της στην ιστοσελίδα του ΣΥΡΙΖΑ www.syriza.gr). Όλες οι συντονιστικές επιτροπές και οι γραμματείες τους προβλέπεται ότι θα «ορίζονται» (κομψή διατύπωση του όρου «διορίζονται») συναινετικά από τις συνιστώσες.
Στην κορυφή του όλου εγχειρήματος επιβεβαιώνεται ότι θα στέκεται η Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ σε «στενή σχέση» με την Κοινοβουλευτική Ομάδα, χωρίς και πάλι να γίνεται κανένας λόγος για τον αναγκαίο δημοκρατικό έλεγχο της Γραμματείας και της Κοινοβουλευτικής ομάδας από τις συνελεύσεις και ενδιάμεσες εκλεγμένες επιτροπές του ΣΥΡΙΖΑ. Με άλλα λόγια, παρά τις όποιες καλές προθέσεις των συντρόφων ηγετικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ που δεν έχουμε λόγο εκ των προτέρων να αμφισβητούμε, ολόκληρο το οργανωτικό οικοδόμημα του ΣΥΡΙΖΑ πρακτικά αποτελεί ένα ωραιοποιημένο γραφειοκρατικό τερατούργημα, διανθισμένο με μπόλικες λιτανείες στο όνομα της ενότητας, της συνεργασίας της Αριστεράς και της ενεργής συμμετοχής των ανένταχτων αγωνιστών.
Όσοι εντός του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η ηγεσία του ΣΥΝ, ξεκαθαρίζουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «δεν μπορεί να γίνει κόμμα», στην πραγματικότητα αυτό που υποστηρίζουν είναι η σημερινή κατάσταση ελλείμματος δημοκρατίας και γνήσιας αντιπροσώπευσης της βάσης του ΣΥΡΙΖΑ. Από την άλλη πλευρά, ακόμα και εκείνες οι συνιστώσες που υποστηρίζουν την μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο πολιτικό σχηματισμό, με τις προτάσεις τους δεν ξεφεύγουν από τα όρια ενός σχήματος με ομοσπονδιακά χαρακτηριστικά, όπου το βέτο της κάθε συνιστώσας πάντα θα είναι ισχυρότερο από την θέληση της ίδιας της βάσης του ΣΥΡΙΖΑ.
Συνεπώς με την παρούσα του οργανωτική μορφή, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι έτσι δομημένος ώστε να : 1) εξασφαλίζει στην ηγεσία του ΣΥΝ – χωρίς κανένα κόστος λαμβανομένου του μεγάλου πολιτικού της βάρους συγκριτικά με τις άλλες συνιστώσες – την έξωθεν μαρτυρία της ενωτικής δύναμης και μια ποσότητα χρήσιμων ψήφων από το χώρο της «εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς» που δεν τις διέθετε πριν το εγχείρημα, 2) δίνει ως αντάλλαγμα τη δυνατότητα σε μικρές οργανώσεις να καταγράψουν την ύπαρξή τους επιδιδόμενες στον «μικρομεγαλισμό» της εμφάνισης σαν ισότιμος εταίρος ενός μαζικού κόμματος και βρίσκοντας πρόσβαση στις κρατικές επιχορηγήσεις, 3) γίνεται χώρος εύκολης πολιτικής ανέλιξης για γνωστά αριστερά στελέχη και διανοούμενους που συχνά με την ετικέτα του «ανένταχτου» ή της «προσωπικότητας των κινημάτων», χωρίς την καταφυγή σε δημοκρατικές διαδικασίες αποκτούν θέσεις και ρόλους κύρους. Προς το παρόν λοιπόν, δυστυχώς, οι δομές του ΣΥΡΙΖΑ το μόνο που δεν προάγουν είναι η γνήσια δημοκρατική έκφραση των χιλιάδων ανθρώπων που τον προσεγγίζουν.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ΑΠΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ
Η ανεπάρκεια και οι στρεβλώσεις των δομών του ΣΥΡΙΖΑ σε τελική ανάλυση αντανακλούν το ρεφορμιστικό περιεχόμενο της πολιτικής του πρότασης. Ο ΣΥΡΙΖΑ στηρίζεται σε ένα γενικό προγραμματικό πλαίσιο αγώνα ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό. Ένα πολιτικό πλαίσιο που επανεπικυρώθηκε στην πρόσφατη Πανελλαδική του Σύσκεψη στο τελικό κείμενο απόφασης : «Η ανάδειξη ως κεντρικού στόχου της Αριστεράς σήμερα, της ανατροπής της πολιτικής του νεοφιλελευθερισμού, που, εκτός των άλλων, θα ανοίξει και την προοπτική της υπέρβασης του καπιταλιστικού συστήματος προς μια ριζικά διαφορετική κοινωνία, την κοινωνία όπου ο «άνθρωπος θα είναι πάνω από τα κέρδη», την κοινωνία του σοσιαλισμού με κέντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του». Για άλλη μια φορά ένα επίσημο κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ μιλώντας αφηρημένα για την «προοπτική υπέρβασης» (sic) του καπιταλισμού, τον αφήνει σήμερα στο απυρόβλητο, με την έννοια ότι δεν περιέχει συγκεκριμένες πολιτικές που θα θίγουν τα βάθρα στα οποία στηρίζεται, δηλαδή την ατομική ιδιοκτησία και το διεφθαρμένο αστικό κράτος.
Σε κάποιο σημείο της η απόφαση αναφέρεται στον σοσιαλισμό με έναν θολό τρόπο, εμφανίζοντάς τον όμως σαν στρατηγικό στόχο εντελώς ασύνδετο με τα καθήκοντα του σήμερα, αναβάλλοντας την συζήτηση γι’ αυτόν στο αόριστο μέλλον. Έτσι διαβάζουμε ότι αποφασίστηκε «Το βάθεμα των προγραμματικών επεξεργασιών με την παραπέρα διαμόρφωση ενός συνοπτικού πολιτικού σχεδίου, που θα επιβεβαιώνει τον στρατηγικό στόχο του ΣΥΡΙΖΑ για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Πολιτικό σχέδιο, που θα συνδέει, επίσης, την εναλλακτική προγραμματική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ με την προοπτική του σοσιαλισμού που καταργεί την εκμετάλλευση και την καταπίεση, του σοσιαλισμού της δημοκρατίας και της ελευθερίας, όπου όλοι οι άνθρωποι διαμορφώνουν οι ίδιοι τις τύχες τους συμφιλιωμένοι με τη φύση και το περιβάλλον.» Μέχρι να εμφανιστεί αυτό το σχέδιο, τα περί στρατηγικού στόχου αποτελούν πρακτικά ένα ευχολόγιο. Αν όμως λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι ως στρατηγικός στόχος αναφέρεται – σε πιστή αντιγραφή του κειμένου του τελευταίου συνεδρίου του ΣΥΝ – το κλασσικό σοσιαλδημοκρατικό σχήμα του «σοσιαλισμού με δημοκρατία και ελευθερία», χωρίς να προσδιορίζεται συγκεκριμένα το ποια τάξη και μέσα από ποιους θεσμούς θα ασκεί την εξουσία κατά τη μετάβαση στο σοσιαλισμό, καταλαβαίνουμε πολύ καλά ότι ο στρατηγικός στόχος δεν είναι άλλος από την αστική δημοκρατία, στην μικροαστικά εξιδανικευμένη της μορφή.
Το πολιτικό πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ είναι ουσιαστικά ταυτόσημο με το πλαίσιο θέσεων του ΣΥΝ. Ο συντριπτικός συσχετισμός των δυνάμεων υπέρ του ΣΥΝ στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ ευνοεί κάτι τέτοιο. Ωστόσο η ηγεσία του ΣΥΝ στην πραγματικότητα επιβάλει με ευκολία τις δικές της θέσεις, όχι μόνο εξαιτίας του όγκου των δυνάμεων που εκπροσωπεί, αλλά και εξαιτίας του ότι οι υπόλοιπες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ με τα συνθήματα και τις θέσεις τους δεν ξεπερνούν τα όρια της αντινεοφιλελεύθερης ρητορείας. Καμία από αυτές δεν προπαγανδίζει συστηματικά την υιοθέτηση ενός σοσιαλιστικού προγράμματος από τον ΣΥΡΙΖΑ και την άμεση προοπτική μιας εργατικής, σοσιαλιστικής λύσης εξουσίας, θεωρώντας εντελώς λαθεμένα ότι το κύριο ζήτημα της περιόδου είναι ο αγώνας ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό. Αυτή τους η θέση τις οδηγεί να αποδέχονται χωρίς κριτική τις σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές διακηρύξεις του ΣΥΝ, ενέργεια ασυμβίβαστη με τον χαρακτηρισμό «μαρξιστικές» που χρησιμοποιούν ορισμένες από αυτές για να αυτοπροσδιοριστούν.
Όμως ανεξάρτητα από την πολιτική των μικρών συνιστωσών, τον καθοριστικό ρόλο μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ τον διαδραματίζει ο ΣΥΝ. Η ίδια η ύπαρξη του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν αδύνατη σήμερα χωρίς την αριστερή στροφή του ΣΥΝ που κορυφώθηκε στο 4ο συνέδριο και η σημερινή άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν επίσης αδύνατη χωρίς την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα στο πρόσφατο 5ο συνέδριο του κόμματος. Είναι λοιπόν η πολιτική πορεία του ΣΥΝ αυτή που βασικά θα καθορίσει την κατεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ την επόμενη περίοδο.
Αποδεχόμενοι αυτή την πραγματικότητα, οι μαρξιστές, που χρέος τους έχουν να παρέμβουν αποφασιστικά στη σημερινή αριστεροποίηση των μαζών και να παλέψουν σαν οργανικό τμήμα της Αριστεράς για τη διάδοση ενός σοσιαλιστικού προγράμματος, αντί να καμώνονται τους «ισότιμους εταίρους» του ΣΥΝ, πρέπει να παλέψουν συντροφικά μαζί με τα πιο μαχητικά και αριστερά στοιχεία του κόμματος για να ηττηθούν οι ρεφορμιστικές, σοσιαλδημοκρατικές ιδέες στο εσωτερικό του και να αναδειχθούν σε κυρίαρχες οι επαναστατικές ιδέες. Στο πλαίσιο αυτού του στόχου είναι απόλυτα αναγκαία η πάλη για την δημιουργία μιας νέας τάσης στο εσωτερικό του ΣΥΝ, διακριτά χωρισμένης από τις πτέρυγες του δεξιόστροφου και αριστερόστροφου ρεφορμισμού. Μιας Μαρξιστικής τάσης που θα παλέψει για την υιοθέτηση ενός σοσιαλιστικού προγράμματος από το κόμμα, για την ενότητα με το ΚΚΕ και την άνοδο μιας αριστερής σοσιαλιστικής κυβέρνησης στην εξουσία.
Παρά τη διαφωνία της με τη δομή, το πολιτικό πλαίσιο και την περιορισμένου χαρακτήρα ενότητα της Αριστεράς που εκφράζει το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, η Πολιτική Κίνηση Μαρξιστική Τάση θα συνεχίζει να παλεύει αλληλέγγυα με τους συντρόφους αγωνιστές του ΣΥΡΙΖΑ για την πραγματική ενότητα της Αριστεράς, που στην παρούσα φάση είναι πρώτα από όλα ενότητα ΚΚΕ – ΣΥΡΙΖΑ και τη νίκη του σοσιαλισμού.
Μαρξιστική Τάση – εφημερίδα «Μαρξιστική Φωνή»
