9ο Συνέδριο ΚΝΕ: Κριτική στις θέσεις του ΚΣ

Το συνέδριο της μαζικότερης και πιο ιστορικής αριστερής οργάνωσης νεολαίας της χώρας είναι ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός για κάθε νέο αγωνιστή, αλλά και γενικότερα για το μέλλον της Αριστεράς. Στο κείμενο αυτό θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε με το όπλο της μαρξιστικής κριτικής τις σημαντικότερες από τις θέσεις του κειμένου θέσεων που ψήφισε το Κεντρικό Συμβούλιο (Κ.Σ), ως μια μικρή συμβολή στον προσυνεδριακό διάλογο που διεξάγουν οι σύντροφοι της ΚΝΕ.

Ο γενικός χαρακτήρας του κειμένου

Ο γενικός χαρακτήρας του κειμένου παραπέμπει σχεδόν αποκλειστικά σε μια προσπάθεια επισήμανσης και διόρθωσης οργανωτικών αδυναμιών. Από το κείμενο λείπει η αναλυτική προσέγγιση των γενικών τάσεων της σημερινής φάσης του καπιταλισμού σε διεθνές επίπεδο, της ταξικής πάλης και της πορείας της με ζωντανά παραδείγματα, απουσιάζει η εκτίμηση για τις πολιτικές προοπτικές στην Ελλάδα και διεθνώς. Εκπλήσσει ιδιαίτερα η έλλειψη ουσιαστικής αναφοράς στις επαναστατικές εξελίξεις στη Λατινική Αμερική και ιδιαίτερα στην επανάσταση στη Βενεζουέλα, καθώς και η απουσία αναφορών στον άνεμο αμφισβήτησης του κεφαλαίου που έπνευσε στην Ευρώπη με αποκορύφωμα την μαζική απόρριψη του «Ευρωσυντάγματος». Αντίθετα, την ανάλυση των νέων ριζοσπαστικών τάσεων σε διεθνές επίπεδο υποκαθιστούν οι μακροσκελείς περιγραφές του ζοφερού τοπίου εκμετάλλευσης που βιώνει η νεολαία, με αρκετές επαναλήψεις και κοινοτοπίες.

Από το κείμενο με άλλα λόγια, απουσιάζουν τα πιο σημαντικά πολιτικά στοιχεία που θα όφειλε να έχει ένα μαρξιστικό κείμενο θέσεων ενός συνεδρίου. Αντί για την απλή περιγραφή των καπιταλιστικών αδιεξόδων, θα έπρεπε να υπάρχει μια ουσιαστική και σε βάθος εξήγηση των αιτιών της σημερινής τους έξαρσης και η σύνδεσή τους με τη γενικευμένη, βαθιά, οργανική κρίση και παρακμή του συστήματος. Αντί για την γενικόλογη προβολή των επαναστατικών καθηκόντων σε ένα απροσδιόριστο μέλλον, το κείμενο θα έπρεπε να εστιάζει στα συμπεράσματα που βγαίνουν από τις επαναστατικές εξελίξεις και τάσεις του σήμερα και θα έπρεπε να περιέχει μια σαφή εκτίμηση για την κατεύθυνση της ταξικής πάλης για την αμέσως επόμενη περίοδο, ώστε να στηριχθούν πολιτικά τα συγκεκριμένα καθήκοντα των νέων κομμουνιστών που απορρέουν από αυτή. Έχοντας αυτές τις χτυπητές ελλείψεις, το κείμενο μοιραία και ανεξάρτητα από τις προθέσεις των συγγραφέων του, μοιάζει σαν μια προσπάθεια να χτιστεί ένας «ουρανοξύστης» οργανωτικών καθηκόντων πάνω σε αδύναμα πολιτικά θεμέλια ανάλυσης και κατανόησης της πραγματικότητας.

Το Μέτωπο και ο σοσιαλισμός

Το κείμενο δεν θέτει καν υπό συζήτηση τη βασική πολιτική πρόταση του κόμματος, δηλαδή την επιδίωξη του Αντι-ιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου (ΑΑΔΜ) για την Λαϊκή εξουσία και Οικονομία. Χωρίς έναν απολογισμό της δεκάχρονης σχεδόν υιοθέτησής της, αναφέρει απλά πως αυτή  πρέπει να διαδοθεί και να αφομοιωθεί πιο ουσιαστικά. Στο ζήτημα αυτό δεσπόζει μια χτυπητή αντίφαση που άλλωστε χαρακτηρίζει το σύνολο της στρατηγικής του Μετώπου. Από τη μία τονίζεται διαρκώς και απόλυτα σωστά, η επιτακτική αναγκαιότητα του σοσιαλισμού και από την άλλη ομολογείται πως ο κεντρικός πολιτικός στόχος εξουσίας που το κόμμα προβάλει δεν έχει σοσιαλιστικό χαρακτήρα.

Αυτό φαίνεται καθαρά στην 5η παράγραφο τις ενότητας 14 που αναφέρεται ότι «.. Η πολιτική πρόταση του ΚΚΕ για τη συγκρότηση του Μετώπου απευθύνεται και σε εκείνους τους νέους και τις νέες που ανήκουν στην εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα, όμως δεν συμφωνούν σήμερα για το σοσιαλισμό, έχουν διαφορετική άποψη για τα βασικά χαρακτηριστικά του τις αρχές οικοδόμησής του. Συνενώνει όλους εκείνους που ενδιαφέρονται για αλλαγή στο επίπεδο της εξουσίας, ώστε να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις για την κοινωνική λαϊκή ευημερία και τον απεγκλωβισμό από τις ιμπεριαλιστικές δεσμεύσεις…»

Εδώ τίθεται σαν κεντρικός στόχος ολοφάνερα ένα ενδιάμεσο στάδιο ευημερίας και απεγκλωβισμού από τον ιμπεριαλισμό που όμως δεν είναι ο σοσιαλισμός, αφού όπως λέγεται θα έρθει ως αποτέλεσμα συμφωνίας με όσους δεν συμφωνούν σήμερα με τον σοσιαλισμό. Με άλλα λόγια λοιπόν υποστηρίζεται ότι είναι δυνατή η ύπαρξη ενός ενδιάμεσου σταδίου, δίχως να βγούμε ακόμα από τα όρια του καπιταλισμού.

Αυτή η αντίληψη όμως δείχνει πως δεν είναι κατανοητή η ίδια η φύση του ιμπεριαλισμού ως «..ο ίδιος ο καπιταλισμός που σαπίζει..». Αντίθετα εδώ ο ιμπεριαλισμός αντιμετωπίζεται στην πράξη ως ένα από τα καπιταλιστικά δεινά που μπορεί να τιθασευτεί, χωρίς απαραίτητα να χρειάζεται το πέρασμα της οικονομίας και της εξουσίας στα χέρια της εργατικής τάξης, δίχως δηλαδή τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας.

Η «λαϊκή οικονομία» και η «λαϊκή εξουσία» είναι λοιπόν απλά το φραστικό  καμουφλάρισμα ενός σταδίου, που από τη στιγμή που δεν είναι σοσιαλιστικό, είναι σε τελική ανάλυση μια «λαϊκή» παραλλαγή του υπάρχοντος συστήματος. Αυτή η ρεφορμιστική ουτοπία το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να συγχύσει και να  υπονομεύσει το σύνθημα που ορθά περιέχεται στο κείμενο : «..Ο σοσιαλισμός είναι επίκαιρος και αναγκαίος και αποτελεί ρεαλιστική προοπτική όσο ποτέ..». Γιατί αν αυτό ισχύει –  και εμείς είμαστε οι πρώτοι που συμφωνούμε – τότε τα ενδιάμεσα «λαϊκά» στάδια στην οικονομία και την πολιτική εξουσία πρέπει απλά να πεταχτούν στο καλάθι των αχρήστων.

«Ο σοσιαλισμός που γνωρίσαμε»

Αν μια κατηγορία νέων αγωνιστών αναζητά περισσότερο από κάθε άλλη σοβαρές απαντήσεις στο ερώτημα τι οδήγησε στην πτώση της ΕΣΣΔ και των άλλων κατ’ εικόνα και ομοίωσή της  κρατών της Ανατολικής Ευρώπης, αυτοί σίγουρα είναι οι νέοι κομμουνιστές. Όμως το κείμενο τους προσφέρει κατά την προσφιλή τακτική της ηγεσίας του κόμματος ξανά υπεκφυγές. Έτσι στην ενότητα 19 μαθαίνουμε ότι μιάμιση δεκαετία μετά, το ΚΚΕ «..συνεχίζει και σήμερα την κριτική εξέταση του προβλήματος με στόχο να βγει στην επιφάνεια η αλήθεια με επιστημονικό τρόπο..». Η αδυναμία μιας ηγεσίας που δηλώνει πιστή στο μαρξισμό, να ερμηνεύσει με συγκεκριμένους όρους τα αίτια μιας τόσο μεγάλης ιστορικής αλλαγής αποτελεί το καλύτερο δείγμα της αδυναμίας της να χρησιμοποιήσει την ίδια την μαρξιστική μέθοδο που ευαγγελίζεται. Δυστυχώς στα ηγετικά  κλιμάκια του ΚΚΕ και της ΚΝΕ ακόμα δεν έχει γίνει δεκτό ότι η καπιταλιστική παλινόρθωση έγινε πραγματικότητα εξαιτίας του παρασιτικού ρόλου της προνομιούχας γραφειοκρατικής κάστας και της ασυμφιλίωτης αντίθεσής του με  τον προοδευτικό χαρακτήρα των σοσιαλιστικών  σχέσεων ιδιοκτησίας που εγκαθίδρυσε η ανατροπή του καπιταλισμού. Κι όλα αυτά παρότι  σήμερα η ιστορία επαναλαμβάνεται πιο  αργόσυρτα αυτή τη φορά στην Κίνα,  όπου η γραφειοκρατία φανερώνει τον αντιδραστικό της ρόλο και φορά σταθερά το μανδύα της καπιταλιστικής αντεπανάστασης. Αυτό το κενό μαρξιστικής εξήγησης είναι διπλά επιζήμιο για τα μέλη και τους υποστηρικτές της ΚΝΕ, γιατί ελλείψει επιστημονικής εξήγησης από την ηγεσία τους, γίνονται ευκολότερα θύματα στις αφοριστικές «εξηγήσεις» των αστών και των ρεφορμιστών, που πάντα καταλήγουν στο ανέφικτο του  σοσιαλισμού.

Οι νέοι κομμουνιστές ασφαλώς δεν πρέπει να περιμένουν από την ηγεσία τους παθητικά τις απαντήσεις, αλλά να τις αναζητήσουν οι ίδιοι στα γραπτά του Λένιν ενάντια στον γραφειοκρατισμό, όπως επίσης και στους όρους που έθετε στο «Κράτος και Επανάσταση» για ένα υγιές εργατικό κράτος. Οι όροι αυτοί προφανώς εξέλειπαν από τα παραμόρφωνα εργατικά κράτη του προηγούμενου αιώνα που δημιουργήθηκαν με μοντέλο την ίδια την ΕΣΣΔ του Στάλιν.

Αστήρικτος Αντι-Τροτσκισμός

Στην ενότητα 1 σωστά σημειώνεται ότι η ΚΝΕ πρέπει να συμβάλει ώστε οι νέοι «..να γνωρίσουν την αλήθεια για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού του 20ου αιώνα..». Σε δύο τουλάχιστον σημεία όμως, αυτή η αρχή δεν τηρείται από τους ίδιους του συντάκτες του κειμένου. Έτσι στην ενότητα 3 και ξανά σχεδόν με τα ίδια λόγια στην ενότητα 7, δίχως ένα επιχείρημα, χρεώνονται στον «τροτσκισμό» απόψεις και προθέσεις εντελώς άσχετες με τις παραδόσεις του και τις ιδέες του Λέοντα Τρότσκι, της πιο εξέχουσας φυσιογνωμίας του μπολσεβίκικου κόμματος σύμφωνα με την περίφημη «Διαθήκη» του Λένιν. Ούτε ο «αντικομμουνισμός», ούτε η προσέγγιση της ΕΣΣΔ σαν εκμεταλλευτική κοινωνία έχει καμιά σχέση με τις ιδέες του συναρχηγού της Οχτωβριανής επανάστασης και αρχηγού του Κόκκινου στρατού και έως το τέλος της μαρτυρικής ζωής του υπερασπιστή της υπόθεσης της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης και πολέμιου των γραφειοκρατικών διαστρεβλώσεων του σοσιαλισμού. Μελέτη των έργων του, με πιο χαρακτηριστική την «Προδομένη Επανάσταση», όχι μόνο θα πείσει για τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που χρεώνονται ως «τροτσκιστικές» απόψεις από τους συντάκτες του κειμένου, αλλά και θα οπλίσει τους νέους κομμουνιστές με πολύτιμα μαρξιστικά εργαλεία εξήγησης για τα αίτια της πτώσης του «σοσιαλισμού που γνωρίσαμε».

Διεθνισμός και πατριωτισμός

Στο κείμενο όμως , πέρα από λάθη και ελλείψεις δυστυχώς συναντάμε και απόψεις ολωσδιόλου ξένες με τις ίδιες τις κομμουνιστικές αρχές, όπως ο πατριωτισμός. Οι κομμουνιστές είναι διεθνιστές, βάζουν δηλαδή όπως έγραφε το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», πάνω από όλα το συμφέρον της εργατικής τάξης σαν σύνολο, ανεξάρτητα από έθνος και φυλή, χωρίς να κάνουν καμία παραχώρηση στην υπεράσπιση της αστική πατρίδας η οποία είναι μια έννοια που χρησιμοποιείται από τους αστούς για την εξαπάτηση των εργατών και την μετατροπή τους σε «κρέας για τα κανόνια τους» .

Έτσι σε ένα μαρξιστικό κείμενο θέσεων δεν μπορούν να υπάρχουν θέσεις όπως αυτή στην ενότητα 20, όπου γίνεται λόγος για την ανάγκη να μην υπάρξει «καμία παραχώρηση στα κυριαρχικά δικαιώματα στους ιμπεριαλιστές στο Αιγαίο». Γιατί στην σημερινή καπιταλιστική Ελλάδα, σε κάθε σπιθαμή του εδάφους κυριαρχικά δικαιώματα ασκεί το κεφάλαιο και συνεπώς η εργατική τάξη και η νεολαία δεν έχουν κανένα λόγο να ασχολούνται με την υπεράσπιση αυτών των κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Το ίδιο λαθεμένη είναι και η προσπάθεια συγκερασμού των εννοιών του διεθνισμού και του πατριωτισμού, όταν στην ίδια ενότητα ο διεθνισμός ορίζεται ως «ο αληθινός πατριωτισμός»!. Η αποδοχή του πατριωτισμού σαν αδιαμφισβήτητη αξία κάτω από την πίεση της αστικής κοινής γνώμης, είναι η αιτία για αυτή τη συσχέτιση δύο αντίθετων εννοιών, που τελικά πετυχαίνει μόνο την συσκότιση της έννοιας του διεθνισμού.

Η τακτική των  Συντονιστικών σε φοιτητές – μαθητές

Αντιγράφοντας την λαθεμένη διαχωριστική  τακτική του ΠΑΜΕ στο εργατικό κίνημα, το κείμενο στην ενότητα 26 προβάλει την τακτική των Συντονιστικών Αγώνα στα σχολεία και τα Πανεπιστήμια, ως αναγκαίων «πόλων συσπείρωσης». Αυτή η λογική των «πόλων συσπείρωσης» είναι λαθεμένη. Αυτό που πρέπει να προβάλλεται πρώτα και πάνω από όλα, από τους κομμουνιστές ώστε  να έχουν αποτελεσματικότητα οι αγώνες, είναι η ενότητα όλου του μαθητικού και φοιτητικού κινήματος πλάι στο ενωμένο εργατικό κίνημα ενάντια στον καπιταλισμό, ενώ αυτό που το κείμενο προβάλει είναι οι ενότητα των «πόλων», δηλαδή των συντονιστικών ορισμένων συλλόγων με τα «ταξικά συνδικάτα», δηλαδή τα συνδικάτα του ΠΑΜΕ.

Ειδικότερα για τους μαθητές όπου αυτή η τακτική εφαρμόζεται εδώ και χρόνια, τα Συντονιστικά Αγώνα που σύμφωνα με την ενότητα 26 «συμβάλουν στην αγωνιστική έκφραση των μαθητών και την οργάνωση των μαθητών», με την εντελώς αδιαφανή και αντιδημοκρατική λειτουργία τους και την προχειρότητα και την έλλειψη αποτελεσματικού συντονισμού,  έχουν αυτοδυσφημισθεί . Ήδη σε ένα τμήμα αγωνιστών του μαθητικού κινήματος, ενώ αν λειτουργούσαν με εκπροσώπους γενικών συνελεύσεων και δημοκρατικές διαδικασίες προγραμματισμού και συντονισμού των αγώνων, θα μπορούσαν να γίνουν ένα πραγματικό όπλο για τον αγώνα των μαθητών. Αντί για τη συνέχιση της λαθεμένης έως τώρα τακτικής των συντονιστικών στα σχολεία και την μεταφορά τους στα Πανεπιστήμια, οι αγωνιστές της ΚΝΕ πρέπει να παλέψουν ώστε τα Συντονιστικά να καλέσουν ένα πανελλαδικό συνέδριο μαθητών, με εκλεγμένους εκπροσώπους από τις Γ.Σ των σχολείων, που θα δημιουργήσει μια Πανελλαδική Ένωση Μαθητών, που μόνιμα και με δημοκρατικούς κανόνες θα εκπροσωπεί γνήσια το σύνολο του μαθητικού κινήματος. Στις σχολές ο στόχος πρέπει να είναι, αντί για διαχωριστικούς πόλους συσπείρωσης,  η αγωνιστική επανίδρυση της ΕΦΕΕ.

Οι κλασικοί το καλύτερο εργαλείο  στην ιδεολογική δουλειά

Οι ελλείψεις στην ιδεολογική δουλειά που πρώτα και κύρια αντανακλώνται στις αδυναμίες του ίδιου του κειμένου θέσεων προτείνεται στην ενότητα 16 να καλυφθούν μέσα από μια συστηματικότερη επαφή με τα έντυπα και την θεωρητική δουλειά του κόμματος, ενώ μόλις που γίνεται αναφορά στη μελέτη των κλασικών του μαρξισμού. Όμως το αντίδοτο όταν υπάρχουν διαπιστωμένες αδυναμίες σε αυτό τον τομέα είναι πάντα η ουσιαστική επαφή με το έργο των κλασικών του μαρξισμού. Η μελέτη των έργων του Μαρξ, του Ένγκελς, του Λένιν, αλλά και του Τρότσκι – που εδώ και καιρό έχει «κάνει την εμφάνιση του» στα ράφια του κομματικού βιβλιοπωλείου της Αθήνας, αντανακλώντας την ζήτηση για σοβαρές μαρξιστικές απαντήσεις από αγωνιστές και στελέχη του κόμματων και της ΚΝΕ –  είναι ο μόνος δρόμος για να κατακτηθεί  ένα γερό μαρξιστικό υπόβαθρο και να διορθωθούν τα σοβαρά λάθη στην πολιτική της ηγεσίας του κόμματος που αντανακλώνται και στο κείμενο θέσεων του 9ου συνεδρίου της ΚΝΕ. Το λόγο τώρα έχουν οι σύντροφοι σύνεδροι και η ίδια η ζωή.